İbrahim Peçevi

Peçevi İbrahim Paşa ya da Peçuyli İbrahim Efendi

Ünlü Osmanlı tarihçisi ve devlet adamı. Güney Macaristan’da Mohaç ile Zigetvar arasındaki Peç (Pécs) şehrinde 1574 yılında doğdu. Adaşı İbrahim Müteferrika gibi Macar asıllı olmayıp, babası, Bosna’da Alaybeyoğulları diye tanınan bir aileye mensup olan Cafer Beydir. Annesi ise ünlü Bosnalı Sokullu ailesindendir.

İlk tahsilini Pécs’te gördü, 14’ünde babası ölünce, Budin (Bugünkü Budapeşte) Beylerbeyi olan Gazi Ferhad Paşanın yanına giderek orada tahsiline devam etti. Daha sonra Bosna’da öğrenimini tamamladı.

Kuzey Macaristan’da Tuna kıyısında önemli bir konuma sahip Estergon Kalesi ele geçirildiğinde, fetih müjdesini sultana götürünce huzura kabul edildi ve Padişah Birinci Ahmed Han (1603-1617) tarafından hil’at giydirildi. Kuyucu Murad Paşa zamanında, başka vazife verildiyse de kabul etmeyerek memleketi Peç’e döndü. Bir müddet burada kaldıktan sonra, 1618’de Diyarbekir defterdarlığına tayin edildi. Tokat, Tuna ve Anadolu defterdarlıklarında bulunduktan sonra Kırka Sancakbeyi olarak memleketine döndü. Buradan bazı defterdarlık vazifelerine tayininden sonra 1641’de resmî vazifelerden tamamen ayrıldı. Peç’te ve Budin’de sakin bir hayat yaşayarak, ölümüne kadar, meşhur iki ciltlik Peçevî Tarihi’ni yazmakla vaktini geçirdi. Macar dilini çok iyi bilmesi, yabancı tarih kitaplarını da tetkik etmesine yardımcı oldu.

Peçevî İbrahim’in ölüm tarihi, kesin belli değildir. 1649 veya 1651 olarak tahmin edilmektedir. Kabri memleketindedir.

Peçevî İbrahim Efendi, meşhur tarih kitabını yazmaya 1640 tarihinde başladı. Macaristan’ın Osmanlı yönetimindeki tarihini ve bunların geçirdiği değişiklikleri anlatan eserini, Budin Beylerbeyi Kara Musa Paşaya sundu. Onun tavsiyesiyle barış zamanındaki olayları da içine alacak şekilde, eserini yeni baştan yazarak genişletti. Eser, Tarih-i Peçevî adıyla 1864-1866 yıllarında bastırıldı.